Gminny Ośrodek Kultury w Pilchowicach razem z Zespołem Szkolno-Przedszkolnym w Żernicy podjęli współpracę w ramach Programu „Dotacje na edukację / Inicjatywy” w ramach projektu „Bardzo Młoda Kultura”. Wspólna inicjatywa pn. „Skadrowana lekcja powstańcza” znalazła się w 13 zwycięskich wnioskach, które otrzymają refundację ze środków Narodowego Centrum Kultury, których operatorem w województwie śląskim jest katowicki Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego.

Poprzez naszą inicjatywę chcemy mówić o trudnych wyborach, z jakimi przyszło się mierzyć ludziom podczas powstań śląskich, które w naszym regionie przebiegały wyjątkowo dotkliwie. Obok siebie mieszkali ludzie, którzy nagle musieli odpowiedzieć się po którejś ze stron. Po przeciwnych stronach barykady stanęli sąsiedzi, kuzyni, przyjaciele… Chcemy kształtować właściwe postawy społeczne młodych ludzi, wrażliwych na rzeczywistość, mających wpływ na swoją przyszłość, ale uwzględniających też to, co miało miejsce w przeszłości. Świadomość lokalnej historii, tego, co nas ukształtowało, co ma wpływ na to, kim jesteśmy i też kim możemy być – jest niezwykle istotna w kształtowaniu osobowości młodego człowieka. Dzięki aktywnemu poznawaniu małej ojczyzny, włączaniu się w jej życie społeczne czy kulturalne – rozwija się też wiele umiejętności niezbędnych w dorosłym życiu, takich jak współpraca, zaufanie, planowanie, odpowiedzialność oraz kompetencje medialne i komunikacyjne.

Projekt zakłada zacieśnienie więzi między instytucją kultury a oświatą, poprzez przygotowanie publikacji ze scenariuszem zajęć lekcyjnych, obudowanej filmem dotyczącym Powstań Śląskich.

Projekt jest także upamiętnieniem setnej rocznicy przebiegu III Powstania Śląskiego.

Do projektu zaangażowani zostali pracownicy GOK oraz nauczyciele i uczniowie ZSP w Żernicy, a także lokalni pasjonaci historii. Bazowaliśmy na scenariuszu filmowym, który napisała nauczycielka historii (Justyna Wrońska-Labus), zainspirowana utworami poruszającymi tematykę powstań, właśnie na terenie gminy Pilchowice. Uczestnicy projektu wzięli udział w spotkaniach z pasjonatami historii i odwiedzili Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach, by zgłębić tematykę i móc łatwiej wcielić się w graną przez siebie rolę. Na przełomie lipca planujemy premierę filmu (w formie pokazu plenerowego lub pokazu online),

Przed rozpoczęciem zdjęć do filmu grupa aktorów wybrała się do Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach. Naszym celem było zgłębienie tematyki i umożliwienie młodym ludziom łatwiejsze wcielenie się w grane przez nich role.

Młodzież miała okazję m.in. zobaczyć film o śląskich powstaniach, zagłosować w plebiscycie, zobaczyć agitujące plakaty, wybrali się w podróż tramwajem po miastach Górnego Śląska, poznali realia dawnego życia i napiętą sytuację polityczną na tych terenach. Tam chociaż na moment mogli przenieść się w czasy, o których opowiadać miał też nasz film.

Wizyta w Muzeum była żywą lekcją historii, wiele wnoszącą do naszego projektu, filmu, a przede wszystkim w świadomość młodych ludzi.

Temat powstań śląskich w podręcznikach historii jest potraktowany niezwykle skrótowo, a uczniowie nie mają szansy dowiedzieć się, że historia ta nie jest czarno-biała. Stąd pomysł na próbę przybliżenia tej tematyki uczniom naszej Gminy. Jak zachęcić młodzież do działania? Najlepiej poprzez aktywne i samodzielne poznawanie historii. Tak zrodził się pomysł scenariusza filmowego. Później poszło już z przysłowiowej „górki”. Młodzież naszej Gminy zawsze chętnie angażuje się w projekty filmowe, wystarczyło tylko rzucić hasłem i zainteresowani pojawili się na spotkaniu organizacyjnym.

Kręcenie scen do filmu zajęło nam dwa dni. Jeden dzień spędziliśmy w Wilczy u Państwa Sapików, którzy nas ugościli, oddając do dyspozycji swoje prywatne Muzeum „Klamory u Erwina”, podwórko, ogród oraz obejście. Drugi dzień zdjęć miał miejsce w Żernicy, przy drewnianym kościółku i w jego okolicy.

Scenariusz filmowy został napisany przez Justynę Wrońską-Labus – nauczycielkę historii z żernickiej szkoły. Zainspirowała się ona utworami poruszającymi tematykę powstań, właśnie na terenie gminy Pilchowice.

Sam film to jednak tylko jedna z części składowych. Naszym zamiarem jest – przekazanie wiedzy o powstaniach – większej liczbie osób. Film ma być więc tylko częścią scenariusza lekcji, na której uczniowie będą mogli dokładnie poznać historię wydarzeń z lat 1919-1921. Ponadto – nasza inicjatywa jest upamiętnieniem setnej rocznicy przebiegu III Powstania Śląskiego. Premiera filmu „W rozdarciu” miała miejsce na YouTube na kanale GOKu z początkiem lipca br.

12 października 2021 r w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Żernicy odbyło się oficjalne podsumowanie projektu. Na spotkanie zostały zaproszone osoby uczestniczące w projekcie oraz współpracujące przy nim. Nie zabrakło młodych aktorów (uczniów ZSP), Państwa Sapik, Krzysztofa Krzemińskiego, Katarzyny Koceli-Bardeli oraz Katarzyny Kleczko z Instytutu Myśli Polskiej im. W. Korfantego.

Na spotkaniu rozdane zostały publikacje wraz z płytami DVD z filmem „W rozdarciu” oraz gadżety, jakie zostały zakupione w ramach projektu „Skadrowana lekcja powstańcza”.

Serdeczne podziękowania składamy:

• Katrzynie Koceli-Bardeli – za scenografię i kostiumy,
• Waldemarowi Pietrzakowi – za montaż i produkcję,
• Krzysztofowi Krzemińskiemu – za zdjęcia,
• Gabrieli i Erwinowi Sapikom – za udostępnienie swojego domu na plan filmowy

Co i w jakim celu?

Niniejsza publikacja zawiera informacje o projekcie „Skadrowana lekcja powstańcza”, zdjęcia z planu filmowego, kadry z filmu oraz scenariusz wraz z kartami pracy, które można wykorzystać m.in. na lekcji historii w szkole.

Scenariusz przygotowanych zajęć ma być pomocą dla nauczycieli w przeprowadzeniu zajęć dotyczących powstań śląskich. Jest on rozszerzeniem treści przekazywanych na lekcjach historii w klasie 7, kiedy to omawia się zagadnienia kształtowania się granic II Rzeczypospolitej.

Dla kogo?

Scenariusz przygotowany jest dla nauczycieli uczących w klasach 7 szkoły podstawowej. Po niewielkiej modyfikacji z powodzeniem można go wykorzystać także na zajęciach z wychowania regionalnego w młodszych klasach.

Jak korzystać?

W scenariuszu zawarta jest instrukcja wykorzystania kart pracy, przygotowanych specjalnie do tego scenariusza. To nauczyciel prowadzący zajęcia sam decyduje, z których kart skorzysta. Scenariusz można dowolnie modyfikować i dopasować go do każdego oddziału, z którym się pracuje.